Pelopidas
ch. 1
Pel.1.1
Pelopidas Thebanus, magis historicis quam vulgo
notus. cuius de virtutibus dubito quem ad modum
exponam, quod vereor, si res explicare incipiam, ne
non vitam eius enarrare, sed historiam videar scribere,
sin tantummodo summas attigero, ne rudibus Graecarum litterarum minus dilucide appareat, quantus
fuerit ille vir. itaque utrique rei occurram, quantum
potuero, et medebor cum satietati tum ignorantiae lectorum.
Pel.1.2
Phoebidas Lacedaemonius cum exercitum Olynthum duceret iterque per Thebas faceret, arcem oppidi, quae Cadmea nominatur, occupavit impulsu
paucorum Thebanorum, qui adversariae factioni quo
facilius resisterent, Laconum rebus studebant, idque
suo privato, non publico fecit consilio.
Pel.1.3
quo facto eum
Lacedaemonii ab exercitu removerunt pecuniaque multarunt, neque eo magis arcem Thebanis reddiderunt,
quod susceptis inimicitiis satius ducebant eos obsideri
quam liberari. nam post Peloponnesium bellum Athenasque devictas cum Thebanis sibi rem esse existimabant et eos esse solos, qui adversus se sistere
auderent.
Pel.1.4
hac mente amicis suis summas potestates
dederant alteriusque factionis principes partim interfecerant, alios in exilium eiecerant: in quibus Pelopidas hic, de quo scribere exorsi sumus, pulsus patria
carebat.
ch. 2
Pel.2.1
Hi omnes fere Athenas se contulerant, non quo
sequerentur otium, sed ut, quem ex proximo locum
fors obtulisset, eo patriam recuperare niterentur.
Pel.2.2
itaque cum tempus esset visum rei gerendae, communiter
cum iis, qui Thebis idem sentiebant, diem delegerunt
ad inimicos opprimendos civitatemque liberandam eum,
quo maximi magistratus simul consuerant epulari.
Pel.2.3
magnae saepe res non ita magnis copiis sunt gestae,
sed profecto numquam tam ab tenui initio tantae
opes sunt profligatae. nam duodecim adulescentuli
coierunt ex iis, qui exilio erant multati, cum omnino
non essent amplius centum, qui tanto se offerrent
periculo. qua paucitate perculsa est Lacedaemoniorum
potentia.
Pel.2.4
ii enim non magis adversariorum factioni
quam Spartanis eo tempore bellum intulerunt, qui
principes erant totius Graeciae: quorum imperii maiestas, neque ita multo post, Leuctrica pugna ab hoc
initio perculsa concidit.
Pel.2.5
illi igitur duodecim, quorum
dux erat Pelopidas, [cum] Athenis interdiu [exissent],
ut vesperascente caelo Thebas possent pervenire, cum
canibus venaticis exierunt, retia ferentes, vestitu agresti,
quo minore suspicione facerent iter. qui cum tempore ipso, quo studuerant, pervenissent, domum Charonis deverterunt, a quo et tempus et dies erat datus.
ch. 3
Pel.3.1
Hoc loco libet interponere, etsi seiunctum ab re
proposita est, nimia fiducia quantae calamitati soleat
esse. nam magistratuum Thebanorum statim ad aures
pervenit exules in urbem venisse. id illi vino epulisque dediti usque eo despexerunt, ut ne quaerere quidem
de tanta re laborarint.
Pel.3.2
accessit quod etiam magis
aperiret eorum dementiam. allata est enim epistula
Athenis ab Archia, uno ex iis qui sacris praeerant
Eleusinius, Archiae, qui tum maximum magistratum
Thebis obtinebat, in qua omnia de profectione eorum
perscripta erant. quae cum iam accubanti in convivio esset data, sicut erat signata, sub pulvinum subiciens 'in crastinum' inquit 'differo res serias.'
Pel.3.3
at illi omnes, cum iam nox processisset, vinolenti ab exulibus duce Pelopida sunt interfecti. quibus rebus confectis, vulgo ad arma libertatemque vocato, non solum
qui in urbe erant, sed etiam undique ex agris concurrerunt, praesidium Lacedaemoniorum ex arce pepulerunt, patriam obsidione liberarunt, auctores Cadmeae occupandae partim occiderunt, partim in exilium
eiecerunt.
ch. 4
Pel.4.1
Hoc tam turbido tempore, sicut supra docuimus,
Epaminondas, quoad cum civibus dimicatum est, domi
quietus fuit. itaque haec liberatarum Thebarum propria laus est Pelopidae, ceterae fere communes cum
Epaminonda.
Pel.4.2
namque in Leuctrica pugna imperatore
Epaminonda hic fuit dux delectae manus, quae prima
phalangem prostravit Laconum.
Pel.4.3
omnibus praeterea
periculis eius affuit (sicut, Spartam cum oppugnavit,
alterum tenuit cornu), quoque Messena celerius restitueretur, legatus in Persas est profectus. denique haec
fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut
proxima esset Epaminondae.
ch. 5
Pel.5.1
Conflictatus autem est etiam adversa fortuna. nam
et initio, sicut ostendimus, exul patria caruit et, cum
Thessaliam in potestatem Thebanorum cuperet redigere legationisque iure satis tectum se arbitraretur,
quod apud omnes gentes sanctum esse consuesset, a
tyranno Alexandro Pheraeo simul cum Ismenia comprehensus in vincla coniectus est.
Pel.5.2
hunc Epaminondas recuperavit, bello persequens Alexandrum. post id
factum numquam animo placari potuit in eum, a quo
erat violatus. itaque persuasit Thebanis ut subsidio
Thessaliae proficiscerentur tyrannosque eius expellerent.
Pel.5.3
cuius belli cum ei summa esset data eoque cum
exercitu profectus esset, non dubitavit, simulac conspexit hostem, confligere.
Pel.5.4
in quo proelio Alexandrum
ut animadvertit, incensus ira equum in eum concitavit
proculque digressus a suis coniectu telorum confossus
concidit. atque hoc secunda victoria accidit: nam iam
inclinatae erant tyrannorum copiae.
Pel.5.5
quo facto omnes
Thessaliae civitates interfectum Pelopidam coronis
aureis et statuis aeneis liberosque eius multo agro donarunt.
